Με αφορμή τη “Διεθνή Ημέρα της Γυναίκας” που γιορτάζεται στις 8 Μαρτίου ένα μικρό αφιέρωμα σε μια Γυναίκα …..μια ηγετική μορφή….που άφησε το στίγμα της και ως ηθοποιός αλλά και ως πολιτικός.
Κυριακή 6 Μαρτίου του 1994 έφυγε από τη ζωή η Μελίνα μας…..η Μαρία Αμαλία Μερκούρη. Η Ελληνίδα που αναστάτωσε και συγκίνησε τον κόσμο. Τα ξένα ειδησεογραφικά πρακτορεία έγραφαν τότε πως έφυγε η τελευταία Θεά της Ελλάδας…. ψέματα γιατί 20 χρόνια μετά ο μύθος της Ελληνίδας Θεάς είναι ζωντανός.
Πώς να ξεχάσεις την Μελίνα……. πάθος φλόγα μια γυναίκα φωτιά.Στα μάτια της χανόσουν και έβλεπες πέρα από αυτά μέσα στην σκέψη της στην ψυχή της…… σπίθα και δύναμη.
Η βραχνή της φωνή, το δυνατό γέλιο της, η πληθωρική της προσωπικότητα, πώς να περάσει απαρατήρητη, σε κατακτούσε από την πρώτη στιγμή. Το πιο αντικινηματογραφικό στόμα που όμως λάτρεψε ο φακός,
Και όμως ήταν μια γυναίκα “ΜΕΤΑΞΕΝΙΑ” παρ΄όλο που δεν υπήρξε ΕΝΖΕΝΙ ούτε στα δεκαέξι της.
Της έγραφε ποιήματα ο Κοκτώ και η Κολέτ, και την ήθελαν πρωταγωνίστρια τους ο Λουί Μάλ, ο Τζον Χιούστον, ο Μαξιμίλιαν Σέλ και τόσοι άλλοι.
Μοιράστηκε με τη Ζαν Μορό το βραβείο ηθοποιίας των Καννών για την ερμηνεία της στο “Ποτέ την Κυριακή” ενώ για την ίδια ταινία, ήταν υποψήφια για Όσκαρ Α’ γυναικείου ρόλου και το έχασε από τη Λιζ Τέιλορ.
Η άφωνη όπως την αποκαλούσαν τραγούδησε στην Γκρέτα Γκάρμπο και την έκανε να κλάψει. Κυκλοφόρησε πάνω από 15 δίσκους ερμηνεύοντας Ξαρχάκο,Θεοδωράκη, Τσιτσάνη, Κουρτ Βάιλ, Μπέρτολντ Μπρεχτ, Χατζηδάκη, που με την ταινία “Ποτέ την Κυριακή”το τραγούδι του, που ερμήνευε η Μελίνα, τον έκανε διάσημο σε μια βραδιά σε ολόκληρο τον κόσμο, αφού απέσπασε το Όσκαρ καλύτερου τραγουδιού.
Η μοιραία γυναίκα κερδίζει το βραβείο ερμηνείας Isa Miranda στο Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου Καννών του 1955, αλλά εκείνη τη βραδιά σε μια μοιραία συνάντηση όπως έλεγε η ίδια, γνωρίζει τον έρωτα της ζωής της, τον Αμερικανό σκηνοθέτη Ζιλ Ντασέν. Σύμφωνα με την ιστορία, ο Ντασέν θα την ερωτευτεί κεραυνοβόλα και θα “πηδήσει” δεκάδες σειρές από καρέκλες μέσα στην αίθουσα της τελετής για να την γνωρίσει…… και θα αλλάξει τη ζωή της τελικά και τελεσίδικα. Ο Αμερικανός σκηνοθέτης έγινε μέντοράς της, σύντροφός της, συνεργάτης και μαζί γύρισαν πολλές ταινίες. Η πρώτη τους ταινία ήταν ο “Χριστός ξανασταυρώνεται” κινηματογραφική μεταφορά του μυθιστορήματος του Καζαντζάκη.
Μήδεια,Φαίδρα,Κλυταιμνήστρα, Η Άννα των Χιλίων Ημερών, στον κινηματογράφο,Μπλάνς Ντυμπουά στο θέατρο,μούσα του Μαρσέλ Ασάρ στη Γαλλική Θεατρική Σκηνή.
Όταν έγινε το πραξικόπημα της 21ης Απριλίου έπαιζε στο Μπρόντγουεϊ το” Ίλια Ντάρλινγκ” και βγαίνοντας από το θέατρο έπεσε πάνω στις κάμερες κλαίγοντας.
Έδωσε αγώνα κατά της χούντας των συνταγματαρχών, και αυτοί της αφαίρεσαν την ελληνική ιθαγένεια και κατάσχεσαν την περιουσία της στην Ελλάδα. Όταν η Μελίνα πληροφορείται την απόφαση της χούντας κάνει την ιστορική δήλωση : «Γεννήθηκα Ελληνίδα και θα πεθάνω Ελληνίδα. Ο Παττακός γεννήθηκε φασίστας και θα πεθάνει φασίστας
Με συνεντεύξεις, συναυλίες, ηχογραφήσεις, απεργίες πείνας και πολιτικές εκδηλώσεις η Μελίνα αποτελεί μόνιμο πρόβλημα για τη χούντα, που αποπειράται να την δολοφονήσει με διάφορους τρόπους χωρίς επιτυχία.
Πως να ξεχάσεις την Μελίνα…… καμιά κραυγή ποτέ δεν θα είναι τόσο δυνατή όσο η δικιά της, από τη Στέλλα μέχρι τα Ελγίνεια.
Είχε καθηλώσει τον δημοσιογράφο του ΒΒC που τη ρώτησε αν η Ελλάδα θα μπορούσε να φυλάξει τα Ελγίνεια με ασφάλεια, απαντώντας:
“Αγόρι μου γλυκό, εγώ μόνο τα Μάρμαρα του Παρθενώνα ξέρω. Τον Έλγιν, τον πρόγονό σας τον ξέρω μόνο ως κλέφτη. Δεν μπορεί, λοιπόν, να μιλάμε για το ίδιο πράγμα. Αν, εν πάση περιπτώσει εννοείς τα Μάρμαρα του Παρθενώνα θα σου απαντήσω.
Όχι αγόρι μου γλυκό, (συνήθιζε αυτή τη φράση) δεν μπορούμε να τα προστατέψουμε. Είμαστε πρωτόγονοι εμείς οι Έλληνες. Ζούμε ακόμα σε σπηλιές και τρώμε με τα χέρια μας ωμό κρέας…”.
«Αν με ρωτήσετε εάν θα ζω όταν τα Μάρμαρα του Παρθενώνα επιστρέψουν στην Ελλάδα, σας λέω πως ναι, θα ζω. Αλλά κι αν ακόμη δεν ζω πια, θα ξαναγεννηθώ».
Η Μελίνα έλεγε ότι την εξουσία δεν την αισθάνθηκε ποτέ σαν Υπουργός αλλά σαν σταρ του Μπρόντγουεϊ και του Χόλιγουντ. Στη θητεία της ως υπουργός πολιτισμού καθιέρωσε τον θεσμό τον ΔΗ.ΠΕ.ΘΕ. Το Νέο Μουσείο της Ακρόπολης ήταν δική της ιδέα που δεν πρόλαβε να ολοκληρώσει. Έδωσε μεγάλη σημασία στην εισαγωγή του πολιτισμού και στο μάθημα της θεατρικής παιδείας στα σχολεία και ο
θεσμός της Πολιτιστικής Πρωτεύουσας καθιερώθηκε από αυτήν.
Τόνιζε διαρκώς ότι «η βαριά βιομηχανία της χώρας είναι ο πολιτισμός» και έδινε μάχη για την προώθησή του στο εξωτερικό αλλά και στο εσωτερικό.
Στις 6 Μαρτίου του 1994, η σωρός της ήρθε από το Memorial της Νέας Υόρκης και τέθηκε σε διήμερο λαϊκό προσκύνημα και τριήμερο εθνικό πένθος. Ο διεθνής Τύπος είχε αναλυτικά αφιερώματα της ζωής της ζωηρής γυναίκας ενώ στο Μπρόντγουεϊ τα θέατρα παρέμειναν κλειστά την ώρα που πάνω από ένα εκατομμύριο Έλληνες την συνόδευαν στην τελευταία της κατοικία, στο Α’ Νεκροταφείο της Αθήνας.
Ήταν η πρώτη Ελληνίδα που κηδεύτηκε με τιμές αρχηγού κράτους.
Νανά Λάτση
