Βάσω Επισκόπου – Βραβείο Επιστήμης
Η επιστήμη πέρα από τα όρια, είναι η αναζήτηση, η έρευνα που θα προάγει την επιστημονική γνώση, φέροντας νέες ανακαλύψεις.
Την επιστήμη πέρα από τα όρια υπηρετεί πιστά η η Δρ. Βάσω Επισκόπου, Γενετίστρια, παγκοσμίως γνωστή για το γενετικό άλμα της ανακάλυψης δυο γονιδίων, των Αρκαδία και Αρκαδία 2, που αναμένεται να οδηγήσει σε νέες επαναστατικές θεραπείες της παράλυσης κλπ.
Η γενετίστρια Βάσω Επισκόπου γεννήθηκε στον Πύργο της Ηλείας, αλλά ο πατέρα της που αγαπούσε την επιστήμη φρόντισε να μετακομίσουν στην Αθήνα ώστε να στείλει τον αδελφό της και αυτήν στα καλύτερα σχολεία. Μετά την αποφοίτησή της από το Αμερικάνικο Κολέγιο θηλέων (Pierce), σπούδασε Βιολογία στο Πανεπιστήμιο της Πάτρας, στο πρώτο Τμήμα Βιολογίας που ιδρύθηκε στη Ελλάδα.
Όπως η ίδια λέει χρωστάει πολλά στον μεγάλο Έλληνα βιολόγο επιστήμονα κ. Αργύρη Ευστρατιάδη, τότε καθηγητή στο Harvard University, που της έδωσε την ευκαιρία να δοκιμάσει να κάνει έρευνα και τελικά την κράτησε κοντά του για να κάνει διδακτορικό. Έλαβε διδακτορικό στην Γενετική και Ανάπτυξη από το Columbia University της Νέας Υόρκης.
Προσπάθησε να επιστρέψει στη Ελλάδα και να εισαγάγει τεχνολογία αλλά οι συνθήκες δεν ήταν ευνοϊκές, ενώ ταυτόχρονα το πάθος της για επιστημονική ανακάλυψη ήταν ζωηρό.
Επέστρεψε στην Ευρώπη σε θέση καθηγητή και συγκρότησε τη δική της ερευνητική ομάδα στην Ιατρική Σχολή του St Mary’s Hospital που υπάγεται στο Imperial College του Λονδίνου. Σήμερα είναι τακτική καθηγήτρια Αναπτυξιακής Βιολογίας στη Νευροβιολογία της Ιατρικής Σχολής του Imperial College του Λονδίνου.
Η Βάσω Επισκόπου είναι παγκοσμίως γνωστή για τις μελέτες της γύρω από το πώς διαμορφώνεται ο εγκέφαλος στο έμβρυο και το πώς οι νευρώνες της σπονδυλικής στήλης εκτείνουν μακρούς άξονες και συνδέονται με τους μυς για να τους κινούν.
Συγκεκριμένα, έχει ανακαλύψει δύο γονίδια, που τα ονόμασε Αρκαδία και Αρκαδία2, και έδειξε ότι η Αρκαδία είναι απαραίτητη για την ανάπτυξη του εγκεφάλου στο έμβρυο και η Αρκαδία2 για τη σύνδεση των κινητικών νεύρων με τους μύες.
Η μελέτη της ανάπτυξης του εμβρύου μάς δίνει τη δυνατότητα να ανακαλύψουμε πώς το γονιμοποιημένο ωάριο μεταβάλλεται σε πολύπλοκο οργανισμό με όργανα. Ένας από τους πιο προωθημένους στόχους της επιστήμης σήμερα είναι η χρησιμοποίηση εμβρυϊκών πολυδύναμων κυττάρων για τη δημιουργία κυττάρων και οργάνων του σώματος που μπορεί να οδηγήσουν σε επιδιορθωτικές θεραπείες. Έτσι, η γνώση για την ανάπτυξη τού εγκεφάλου στο έμβρυο ανοίγει το δρόμο για πολύτιμες πρακτικές εφαρμογές.
Όσον αφορά την Αρκαδία 2, που είναι απαραίτητη για την σύνδεση των νευρικών κυττάρων με τους μυς, η αφαίρεση της στο ποντίκι προκαλεί παράλυση σε πολλούς μυς. Στον άνθρωπο τέτοιες ασθένειες είναι οι εκφυλιστικές παθήσεις των κινητικών νευρώνων, όπως συμβαίνει με τη νόσο Amyotrophic Lateral Sclerosis (ALS) από την οποία πάσχει ο καθηγητής Στίβεν Χόκινγκ. Η γνώση του τρόπου με τον οποίο οι νευρώνες συνδέονται με τους μυς θα μας βοηθήσει να καταπολεμήσουμε τέτοιες ασθένειες.
Όπως η ίδια η κα Επισκόπου αναφέρει: «ποτέ δεν έζησα σε έναν «ελεφάντινο πύργο», μακριά από την κοινωνία. Βρέθηκα κοντά σε άστεγους που κάποτε τους συναντούσες παντού στους μεγάλους δρόμους της Νέας Υόρκης και δούλεψα δίπλα σε επιστήμονες που η δουλειά τους βραβεύτηκε αργότερα με Νόμπελ. Έμαθα ότι αν έχεις θέληση, πίστη, ενθουσιασμό και παλέψεις με αυτοθυσία, μπορείς να πραγματοποιήσεις τα πιο απίθανα όνειρα. Ταυτόχρονα, έμαθα ότι η αυστηρή εξειδίκευση δεν σε εμποδίζει να γνωρίζεις και να αγαπάς και άλλες πλευρές της ζωής, όπως την τέχνη, τα ταξίδια, την επικοινωνία με τους ανθρώπους, την έγνοια για τον τόπο σου».
