Γράφει η Νανά Λάτση
Η 25η Μαρτίου είναι πολύ σημαντική ημέρα για τον Ελληνισμό αφού από τη μια γιορτάζουμε τον Ευαγγελισμό της Θεοτόκου, τον Αρχαγγελικό ασπασμό το Χαίρε του Γαβριήλ, την εξαγγελία του θαύματος και από την άλλη την Εθνική μας Επέτειο.
Αυτή τη μεγάλη θρησκευτική γιορτή επέλεξαν οι προγονοί μας για να ακουμπήσουν την ελπίδα τους για το μεγάλο ξεσηκωμό εναντίον των τούρκων και αποφάσισαν να δώσουν τη ζωή τους για να ζήσουμε εμείς ελεύθεροι.
Μέσα στους μεγάλους ήρωες της Επανάστασης υπήρξαν και πολλές ηρωίδες.
Η προσφορά της γυναίκας στην Επανάσταση του 21 καθώς και σε όλη τη διάρκεια της τουρκοκρατίας μπορεί να χαρακτηριστεί το ίδιο σημαντική με αυτή των αντρών.
Πολλές Ελληνίδες ξεχώρισαν για την ανδρεία την αποφασιστικότητά τους τον πατριωτισμό και τις θυσίες τους.
Έδωσαν την ψυχή τους για την απελευθέρωση, είτε ήταν γνωστές και ευκατάστατες, είτε ανώνυμες και φτωχές, στα απροσπέλαστα βουνά, ακολούθησαν τη συνείδησή τους και έβαλαν την αξιοπρέπεια και την τιμή τους πάνω από τη ζωή τους.
Τα δημοτικά τραγούδια μας, παρουσιάζουν τη γυναίκα σε ένα καθαρά αντρικό ρόλο, το ρόλο του πολεμιστή που ορμά στη μάχη.
Ξένοι περιηγητές και Διπλωμάτες γράφουν για τις γυναίκες εκείνες που δε δίστασαν όταν οι συνθήκες το απαιτούσαν να ζωστούν με ξίφος και τουφέκι έχοντας δεμένο το παιδί στη πλάτη τους να πολεμούν με τέτοια γενναιότητα που προκαλούσε δέος.
Βεβαίως στο σημείο αυτό θέλω να αναφέρω ότι από τους ιστορικούς της εποχής λίγες πληροφορίες έχουμε ίσως, επειδή η κοινωνία τότε ήταν ανδροκρατούμενη.
Ωστόσο οι γυναίκες στο Σούλι έπαιρναν μέρος σε πολεμικά συμβούλια και γνώριζαν να χειρίζονται πολύ καλά τα όπλα.
Η Μόσχω η γυναίκα του Λάμπρου Τζαβέλα που γεννήθηκε στο Σούλι ηγήθηκε τριακοσίων γυναικών και κυνήγησαν τους τούρκους με γυμνά σπαθιά ξεμαλλιασμένες ουρλιάζοντας σα μαινάδες, όπου ο Αλή Πασάς καβάλησε το άλογό του και έφυγε ντροπιασμένος για τα Γιάννενα.
Η Δέσπω η γυναίκα του Φώτου Τζαβέλα ήταν ανώτερη αξιωματικός στο λόχο που είχε ταχτεί ο άντρας της και έλαβε το βαθμό του ταγματάρχου.
Μαριγώ Ζαραφοπούλου. Το Αρχείο των Αγωνιστών της Εθνικής Βιβλιοθήκης αναφέρει ότι η Μαριγώ συνέβαλε στη Φιλική Εταιρεία.
Έδωσε τα πάντα για τον αγώνα φυλακίστηκε, εξορίστηκε και υπέφερε άπειρα δεινά.
Η Ελληνίδα γυναίκα η μάννα, η αδελφή, η σύντροφος, η γυναίκα αντάρτισσα, και συμπολεμιστής του Κλέφτη.
Άλλοτε δείχνοντας το φύλλο τους και άλλοτε μεταμφιεσμένες σε παληκάρια, κουρσεύουν, γκρεμοτσακίζουν και πολεμάνε με απίστευτη αγριότητα «για να μη γεννούνε σκλάβες».
Η Αλεφαντώ ήταν μια από τις νεαρές γυναίκες του Μεσολογγίου. Με αντρικά ρούχα αψηφούσε κάθε κίνδυνο. Αγωνίστρια, σύζυγος και μητέρα, το Μάιο του 21 όταν έχασε τον άντρα της συνελήφθη από τους τούρκους μαζί με την κόρη της και πέρασε μαρτυρικά.
Η γυναικεία παρουσία υπάρχει παντού. Στρατόπεδα ανάμικτα με άντρες και γυναίκες.
Γυναίκες που κουβαλούσαν πολεμοφόδια, νερό και τρόφιμα.
Η Δόμνα Βισβίζη από τη Θράκη αρχικαπετάνισσα ακολουθούσε τον άντρα της μαζί με τα πέντε παιδιά τους σε όλες τις πολεμικές επιχειρήσεις και όταν εκείνος πέθανε, ανέλαβε το μπρίκι τους (την Καλομοίρα) προσφέροντας τις υπηρεσίες της στο Έθνος.
Οι γυναίκες του Αχλαδόκαμπου και της Αρκαδίας, οι Τεγεάτισσες και οι Μανιάτισσες.
Οι τελευταίες μάλιστα μπήκαν πρώτες μαζί με τους άντρες τους στην Καλαμάτα και σήκωσαν τη σημαία της Επανάστασης,
Η Χαρίκλεια Δασκαλάκη γράφει τη δική της σελίδα στη Μονή Αρκαδίου στην Κρήτη.
Η Μαργαρίτα Μπασδέκη από το Πήλιο εικοσάχρονη χωριατοπούλα ύψωσε το ανάστημά της και κερδίθηκε μια μάχη στη Μακρινίτσα.
Η Σταυριάννα Σάβαινα πήρε μέρος στην πολιορκία της Τριπολιτσάς.
Οι Σουλιώτισσες οι Μεσολογγίτισσες οι Χιώτισσες και τόσες άλλες Μεγάλες, Σπουδαίες Ηρωίδες.
Η Λασκαρίνα Μπουμπουλίνα η μόνη γυναίκα μέλος της Φιλικής Εταιρείας που της δόθηκε το αξίωμα της Ναυάρχου, αφού ναυπήγησε τη φρεγάτα Αγαμέμνονα, ύψωσε τη δική της σημαία της Επανάστασης στις Σπέτσες στις 21 Μαρτίου 1821.
Χρησιμοποίησε όλη την περιουσία της για τη χρηματοδότηση του Αγώνα. Πέθανε φτωχή.
Η Μαντώ Μαυρογένους από εύπορη οικογένεια της Τεργέστης διέθεσε όλη την περιουσία της στον Αγώνα και εξόπλισε στόλο. Τιμήθηκε από τον Καποδίστρια με το βαθμό του Αντιστράτηγου και πέθανε φτωχή όπως και η Μπουμπουλίνα.
Κλείνοντας δανείζομαι τους στίχους του Εθνικού μας ποιητή Διονύσιου Σολωμού
Ψυχή μεγάλη και γλυκιά, μετά χαράς στο λέω
Θαυμάζω τες γυναίκες μας και στο όνομά τους μνέω.
